Paylaş
Bitkisel üretimde verim ve kaliteyi arttırmak amacıyla yetiştirme ortamına veya bitkiye uygulanan materyallere gübre denir? Gübreler temel olarak organik gübreler ve kimyasal gübreler olarak ikiye ayrılır ancak tarımsal üretimde rol alan kişilerin sıklıkla karşılaştığı farklı özelliklerde birçok gübreleme materyali bulunmaktadır. Organik atıklardan ve hammaddelerden farklı yöntemlerle elde edilen organik gübreler, yine benzer yöntemlerle üretilen ve kimyasal maddelerle içerikleri artırılan organomineral gübreler, çeşitli içeriklerde hazırlanan kimyasal gübreler ve bitki gelişimini teşvik eden mikroorganizmalar sıklıkla üreticilerin karşısına çıkmaktadır.
Özellikle bitkisel üretime uzak olan kişiler arasında kimyasal gübrelerin tarım topraklarını bozduğu, çoraklaştırdığı (verimsizleşme), ürünlerin tat ve kokularını bozduğu gibi inanışlar yaygındır. Aslında bu inanışlar tamamen yanlıştır. Bitkiler yetiştikleri ortamdan (toprak ve hava) çok sayıda elementi bünyelerine alırlar ancak bu elementlerden gelişmeleri için mutlak gerekli olanları makro ve mikro elementler olarak iki gruba ayırmak mümkündür.
Makro bitki besin elementler: karbon (C), oksijen (O), hidrojen (H), azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), kükürt (S)
Mikro bitki besin elementler: demir (Fe), mangan (Mn), molibden (Mo), bakır (Cu), bor (B), çinko (Zn), klor (Cl), nikel (Ni), sodyum (Na), kobalt (Co), vanadyum (V) ve silisyum (Si)
Görüldüğü gibi bitkiler yetiştikleri ortamdan kökleri ve yaprakları aracılığı ile bitki besin elementlerini mineral formda alırlar. Bitkisel üretimde karbon, oksijen ve hidrojen direkt gübre olarak uygulanmazken makro bitki besin elementlerinden azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt mikro bitki besin elementlerinden demir, bakır, çinko, mangan, bor, klor, molibden kimyasal gübrelerin içeriklerinde yer almaktadır. Kimyasal gübreler bitkilerin topraktan aldığı besin elementlerini bitkilerin alabileceği formda içerir. Kimyasal gübreler uygun miktar ve yöntemle uygulandığında topraklarda kalıntı yapmaz, bitkiyi zehirlemez, insan ve hayvan sağlığını tehdit etmez.
Prof. Dr. Murat Ali TURAN